Slim zoeken op internet van Maarten Sprenger

Slim zoeken op internet – voor thuis, op school en waar je ook bent van Maarten Sprenger leert je 246.000.000 vage zoekresultaten terug te brengen naar 24 bruikbare resultaten. Informatie vinden en beoordelen op betrouwbaarheid is belangrijk in het alsmaar uitdijende web.

‘Google het maar even’ is voor een leerling vaak precies dezelfde opdracht als: ‘Je staat aan de rand van een stad – zoek hier ergens informatie over jouw onderwerp.’

Typ je zomaar wat in een zoekmachine als Google in en krijg je dan een groot aantal zoekresultaten voorgeschoteld waar je niets aan hebt? Dan heb je waarschijnlijk naar iets gezocht waar je nog niet veel vanaf weet. Of naar een onderwerp waar weinig andere mensen naar zoeken. Het boek Slim zoeken op internet van zo’n 144 pagina’s is dan iets voor jou. Het is geschikt voor zowel volwassenen als kinderen.

Zoekstrategieën

Onderstaande video over zoekstrategieën van Common Craft licht een tipje van de sluier op.

Interessante video? In het boek The Art of Explanation vertelt Common Craft hoe je een goede uitleg opbouwt.

Hoe eerder je leert omgaan met een zoekmachine hoe beter, je hebt er je hele leven lang profijt van. Zelf voer ik ten tijde van dit schrijven zo’n 100-200 zoekopdrachten per dag via Google uit.

Wanneer je iets doorvertelt wat niet klopt, kan dat trouwens ook vervelend zijn voor je eigen geloofwaardigheid. Dan wordt er minder naar je geluisterd en geloven mensen de anderen dingen die je zegt misschien ook niet meer.

Opzet van het boek Slim zoeken op internet

In Slim zoeken op internet leer je hoe je informatie zoekt op het internet, maar het boek gaat verder dan de mogelijkheden van zoekopdrachten in een zoekmachine uitleggen. Naast instructies zijn er ook opdrachten om met je eigen zoekwoorden te oefenen. Neem daar ook echt de tijd voor en leer je zoekmachine kennen.

Het boek bestaat uit 17 hoofdstukken. Het boek opent met een metafoor die internet vergelijkt met een gigantische verzameling gebouwen met heel veel kamers. Doordat er geen straten zijn, is het lastig overzicht te krijgen. Om bij gebouwen en kamers te komen heb je een adres nodig (een link). Een zoekmachine heeft lijsten opgebouwd van alle gebouwen en kamers en wat je in de kamers kunt vinden.

Vervolgens deelt het een aantal vertrouwde bronnen en leert het wat een bron is en hoe je zelf kunt beoordelen of een bron betrouwbaar is.

Je leert een zoekopdracht opbouwen aan de hand van bedoelingen: Do (doen), Go (gaan) of Know (weten). je leert soortwoorden te gebruiken om richting aan je zoekopdracht te geven, zoals Amsterdam aanvullen met het soortwoord schip of juist geschiedenis.

Een ander voorbeeld is het voorspellen van antwoorden, oftewel denken als een document. In plaats van wat eet een dolfijn kun je zoeken op de manier waarop dat in een tekst beschreven zou zijn: dolfijn eet. Zoek op de manier waarop je verwacht dat de tekst is geschreven. Je leert filteren op zoekresultaten zodat je bijvoorbeeld alleen afbeeldingen te zien krijgt of pagina’s in het Nederlands.

Hoofdstuk 7 gaat in op de resultatenpagina van zoekmachine Google. Wat zijn advertenties, snippets, uitgelichte resultaten of kenniskaarten? Daarna krijg je een korte introductie in hoe een zoekmachine aan de achterkant werkt om jou de beste webpagina’s voor te kunnen schotelen.

De hoofdstukken 9 en 10 leren je lezen en kijken. Even snel door een pagina heen om te zien of deze aan jouw vraag gaat voldoen. Vooraf beoordelen of een video de moeite waard is om helemaal te kijken. Op termijn word je daar steeds beter in.

De hoofdstukken daarna geven praktische tips en andere manier om informatie in te winnen, bijvoorbeeld door een goed boek te vinden. Het boek sluit af met informatie over privacy, reclame en nepnieuws en het gebruiken van de informatie die je hebt gevonden.

Adresbalk en omnibox

Eén aspect wil ik zelf nog wat aanvullen. Het boek noemt kort de omnibox.

In de adresbalk van je webbrowser kun je direct het adres van een website (de URL) intypen. Zoals jeugdjournaal.nl, www.jeugdjournaal.nl of https://jeugdjournaal.nl/. In het screenshot van webbrowser Google Chrome hieronder staat https://www.google.nl in de adresbalk.

Google helpt je met het zoeken van adressen die je niet weet. Zelf de URL intypen is iets sneller dan eerst naar Google gaan en dan zoeken. Bovendien kán het zijn dat Google deze specifieke website nog niet kent! Via Google bestaat de kans dat je nergens of heel ergens anders terecht komt. Als je het adres weet: intypen in de adresbalk.

De adresbalk kan automatisch adressen van websites aanvullen. Op basis van jouw eerdere bezoeken of op basis van populariteit op het web. Vroeger had een webbrowser alleen een adresbalk, later kwam er een apart zoekvakje bij. Misschien heeft jouw webbrowser dat zoekbalkje nog wel: je kunt er direct mee zoeken in de zoekmachine van jouw keuze. Bijvoorbeeld Google.

De nieuwste ontwikkeling is de integratie van de adresbalk en het zoekvakje, dit heet omnibar of omnibox. Als je een adres van een website invoert dan opent de webbrowser de website. Als je trefwoorden intypt, dan stuurt de webbrowser je trefwoorden door naar de instelde zoekmachine.

Zelf gebruik ik Google Chrome, daar kun je met de sneltoets Ctrl+L (Windows) of Cmd + L (Mac) de adresbalk activeren. Zo hoef ik niet eens mijn muis erbij te halen. Je hoeft dus nooit eerst naar https://www.google.com/ te gaan om een zoekopdracht uit te voeren, handig toch?

Krijg je met een zoekopdracht vanuit de zoek- of omnibox een andere zoekmachine te zien zoals Ask? Zoek dan even op internet of vraag iemand met handigheid met computers jouw favoriete zoekmachine in jouw webbrowser goed in te stellen.

Mocht je overigens zelf een website hebben: verzeker je ervan dat deze te vinden is door het adres in Google in te typen. Voor heel veel mensen bestaat je website anders niet. Mensen gaan eerst naar Google, zelfs als dat niet de startpagina van hun webbrowser is.