Bestanden van een door CD-rot beschadigde CD te herstellen

Zoals papier verloren kan gaan met waterschade door overstroming, verwering, schimmel en het aanvreten door muizen en ander ongedierte hebben ook CD’s helaas niet het eeuwige leven.

De afgelopen periode heb ik gegevens van mijn oude CD’s gekopieerd naar mijn vaste schijf. Tegenwoordig heeft mijn vaste schijf ruimte genoeg en kan ik mijn bestanden automatisch veiligstellen via KPN Back-up Online. Van een aantal CD’s bleken de bestanden niet meer te kopiëren. CD’s van 12 jaar geleden kon ik zonder moeite lezen en CD’s van 10 jaar geleden bleken niet leesbaar. Dit waren vooral de goedkope (white label) CD-R’s. De CD’s zijn onder gelijke omstandigheden bewaard (in een opbergdoos voor CD’s op zolder).

Hoewel de kwaliteit per CD verschilt en volgens de berichten een lagere de brandsnelheid de houdbaarheid ten goede komt vat ik het liever samen als: Belangrijke bestanden zoals foto’s, video’s, muziekbestanden en documenten zijn niet veilig op CD. Zorg voor een ander medium als je deze bestanden in de toekomst wilt kunnen gebruiken.

Hieronder ga ik kort in op het fenomeen CD-rot. Vervolgens deel ik kort mijn ervaring met het herstellen van bestanden van een CD aan de hand van zeven tools die ik daarvoor heb geprobeerd. Sinds de komst van DVD en BluRay wordt algemener gesproken van disc rot…

CD-rot al sinds 2001 bekend

In 2001 waarschuwde computerblad PC-Active ervoor in het artikel “CD-R’s binnen twee jaar onleesbaar” – in 2003 werd te test herhaald en de resultaten nog explicieter gedeeld. Ook computerclub HCC waarschuwde in 2003 “Cd’s en dvd’s slechts beperkt houdbaar (artikel uit mijn persoonlijke archief)” en in 2004 schreef Jozef Schildermans “Ha je dacht dat jouw gegevens honderd jaar veilig waren op de archief-cd’s die je zopas brandde? De waarheid is dat cd’s in rotvaart kapotrotten.”.

Op TV vertelde Editie NL (2003 week 34, helaas niet meer online) over CD-rot naar aanleiding van het onderzoek van PC-Active, helaas spraken ze over “sommige schijfjes” met als bijzin “binnen twee jaar”. David Allen vatte het op 16 maart 2009 op Twitter samen als: “Sorry folks, apparently (from people who seem to know) your cd’s will not play in about 5-6 years, no matter where you store them.“. De Gelderlander schreef in 2007 in een artikel “De cd-rot slaat keihard toe”:

De onvervangbare babyfoto’s die u op cd hebt gebrand, zijn over tien jaar niet vergeeld, maar gewoon verdwenen en de gebrande muziek is straks niet meer om aan te horen. De cd-rot slaat keihard toe. […] Deskundigen adviseren ook het gebruik van de veel minder kwetsbare (magnetische) harde schijven als opslagmedium en voorspellen vooral de zogeheten flash-geheugens, zoals de usb-stick en opslagkaartjes, een grote toekomst: geen bewegende delen, niet storingsgevoelig. Voor mensen die dagelijks met grote hoeveelheden data werken, zoals fotografen en filmers, wordt een tapestreamer geadviseerd, zeg maar de moderne uitvoering van de magneetband.

Nog niet overtuigd? Zoek zelf eens op Google naar CD-rot of bekijk de onderstaande afbeelding van een CD uit 2001 en 2003 van PC-Active (niet wit = leesprobleem).

Mocht je dus nog belangrijke bestande op CD hebben opgeslagen, dan raad ik je aan hier snel een andere oplossing voor te kiezen. Ik kies er zelf voor mijn bestanden automatisch veilig te stellen via KPN Back-up Online.

Herstelprogramma’s voor onder andere CD-rot

Een aantal CD’s bevatte bestanden die ik wel graag weer terug wilde zien. Vandaar dat ik op Internet heb gezocht en een aantal programma’s heb uitgeprobeerd. Hieronder een korte evaluatie van de zeven programma’s naar aanleiding van mijn herstelpogingen op 11 april 2009. CDCheck kwam als beste uit de bus maar wist helaas ook niet alles te herstellen.

De herstelprogramma’s proberen op technisch verschillende manieren bestanden van de CD te lezen. Zodra dit op een gegeven moment niet lukt zou Windows het kopiëren direct afbreken met een foutmelding. De programma’s gaan door en proberen het opnieuw. Ook benaderen zij de data die gelezen kan worden statistisch om zo een “educated guess” te nemen met betrekking tot de opgeslagen data. Zo wordt er bijvoorbeeld 100x geprobeerd een bit uit te lezen (een ‘0’ of een ‘1’ en als deze meer dan 50x als ‘1’ wordt uitgelezen dan is de aanname dat het wel een ‘1’ geweest moet zijn.

1. Exact Audio Copy (EAC) lijkt de beste oplossing als het om een audio-CD gaat.
2. CDCheck kwam met data het meest ver. De bestanden kwamen terug maar waren op sommige punten beschadigd. Voor muziekbestanden betekent dit dat je af en toe een vreemd ‘slippend’ geluid hoort. De website van CDCheck biedt tips, achtergrondinformatie en top 5 lijsten van beste kwaliteit CD’s/fabrikanten welke gebruikers van CDCheck doorgeven via de optie CD info. CDCheck is gratis voor persoonlijk gebruik. Een licentiecode kun je downloaden nadat je een account hebt aangemaakt.
3. CDRoller kun je niet goed evalueren zonder ervoor te betalen maar ziet er veelbelovend uit. CDRoller gaf met een drietal bestanden aan er één volledig en twee voor over de 95% te kunnen herstellen. Of dat vervolgens echt lukt heb ik, met het oog op het gebruiken van CDCheck, niet geprobeerd.
4. IsoBuster kopieerde enkele bestanden maar gaf wel steeds een popup waar je op moest klikken om nogmaals te proberen. In de praktijk betekent dit erg vaak klikken en langdurig achter de computer plaatsnemen.
5. BadCopy Pro zag er op zich veelbelovend uit maar was na vier nog bezig met het eerste bestand. Ook hier heb ik het proces afgebroken.
6. CD Recover zag er niet lovenswaardig uit omdat maar één bestand per keer kan worden gerecovered. De tool gaf het na enkele seconden op met de, onterechte, melding dat de CD door een ander proces werd gebruikt.